Rebetika - De Griekse Blues

NOS tv-documentaire met Ano Kato

Ano Kato ging voorjaar 1992 met een cameraploeg van de NOB naar Griekenland om daar mee te werken aan de NOS-EBU documentaire 'Rebètika, de Griekse blues' van regisseur Rolan Hurioglu. Naast veel muziek in deze documentaire interviews met musici, musicologen, nazaten van oorspronkelijke immigranten en andere kenners.

Ano Kato was de rode draad in deze documentaire. De leden van Ano Kato  bezochten allerlei belangrijke rebètika-musici. Natuurlijk werd er met hen samengespeeld. Fantastisch waren de ontmoetingen met beroemdheden als Georgos Mitsakis en Michalis Yenitsaris, die duizenden rebètikanummers op hun naam hebben staan. 
Mitsakis overleed helaas kort na de uitzending van het programma - hij had al grote moeilijkheden met zijn gezondheid toen de opnames werden gemaakt, al kon je dat aan zijn optimistische houding niet aflezen. Ook Yenitsaris is inmiddels overleden. Ano Kato is dan ook ontzettend blij hen nog ontmoet - en met hen gespeeld te hebben. 

De documentaire 'Rebètika, de Griekse blues' werd in 1992 uitgezonden in de serie 'Het allochtoon Videocircuit' op Nederland 3.

Bestel deze NOS-documentaire op dvd

Spelen met Georgos Mitsakis onder de 'lemonadika', citroenboompjes, in de tuin naast zijn huis. We speelden o.a. 'ta dagtilidia', één van zijn beroemdste liederen.

Bekijk hieronder een dvd-fragment met Yenitsaris!

.

Ta Dagtilidia - De Ringen
Klik hier voor muziek

Ook als meisje was je al trouweloos, en juist aan joú moest ik mijn vertrouwen schenken.

Je hebt me al mijn ringen afgetroggeld en nu slaap ik op de planken, op de kale vloer.

Wat ik ook maar bezat, voordat ik jou leerde kennen, alles heb ik jou gegeven om het je naar de zin te maken.

De ringen kunnen mij niets schelen,alleen slaap ik nu wel op de planken, op de kale vloer.

Bravo, je hebt het verdiend, dat je me naar je hand hebt gezet, en alleen God weet hoelang ik het nog uithoud.

†

Stukje interview, en spelen onder de 'lemonádika' in de tuin van Mitsakis

Een ander hoogtepunt tijdens de opnames was het bezoek aan Michalis Yenitsaris. Bij hem thuis in de huiskamer vertelde hij voor de camera hoe rebètes leefden en hoe het voor hém was om in die ruige vooroorlogse tijd te leven; hoe het was om naar het keiharde gevangeniseiland Ios verbannen te zijn geweest (in die tijd was de rebètikamuziek verboden) en hoe men daar trachtte te overleven. 

Michalis Yenitsaris was een van de laatste nog levende rebètikacomponisten in Griekenland en zoals hij zelf zei: "er zijn geen echte rebètikamusici meer tegenwoordig; ze kopen een gitaar of een viersnarige bouzouki en spelen ónze liedjes, maar wat hebben deze jonkies nou eigenlijk meegemaakt?" Tja, toen krabden de jongens van Ano Kato zichzelf ook even achter het oor.

Tussen de mannen zit ook Ingeborg Beugel, zij deed de interviews tijdens deze productie.

Ano Kato speelde al eens in Nederland in het voorprogramma van Jenitsaris, toen deze voor concerten in Nederland was. 
Dus deze ontmoeting was een heel leuk weerzien.

Michalis Jenitsaris is helaas in 2005 overleden. 
Met hem is nu zowat de gehele oorspronkelijke rebetikageneratie verdwenen: "I manges dhen iparchoun pia".

                                  †

Hieronder een dvd-fragment met Yenitsaris!

.

.
Bij Jenitsaris thuis kreeg Ano Kato rebètiko-les, en hij zingt ook het prachtige lied over Hiroshima/Nagasaki

Hiernaast een artikel over de 'Rebètes uit Holland', die week geplaatst in een Grieks tv-magazine. 
Als onderdeel van de documentaire over rebètika was namelijk een optreden geregeld voor Ano Kato op de Griekse televisie. In het programma 'Proïnos Kafes' (een populair ochtendprogramma) van het commerciële tv-station 'Antenna' speelde Ano Kato drie nummers. Hieronder het beroemde lied van Vasilis Tsitsanis 'I Drossoula' ook wel 'Ano kato chtes ta kanane' genoemd. 

Uit dit lied ontleende Ano Kato niet alleen haar naam, maar ook de titel van de eerste cd die ze uitbracht, vol oude en nieuwere rebètikanummers. 
Dat dit soort liederen nog steeds omstreden zijn in Griekenland (vanwege de bezongen hasjcultuur uit de jaren 30) mocht blijken uit het besmuikte gegrinnik dat klonk vanachter de tv-camera's van 'Antenna', toen Ano Kato dit lied inzette. Voor de uitzending kreeg Ano Kato namelijk een verbod om het over dit soort zaken te hebben in het interview dat aan het optreden vooraf ging. Maar Ano Kato liet het zich dus niet ontnemen om op de Griekse televisie het 'lijflied' te spelen.

.
Ano Kato op Griekse tv in 'Proïnos Kafes', with Mitsakis, en in Paradiso Amsterdam

Hier speelt Ano Kato in 'To palio mas spiti' een rebètiko-taverna met de groep van Georgos Tzortzis. 

Later heeft Ano Kato als voorprogramma een uur gespeeld in de beroemde rebètikoclub 'Stoa Athanaton' (Galerei der Onsterfelijken!) boven de oude markt in Athene. Ze verrasten de daar aanwezige Koulis Skarpelis (die daar vaak speelde met de inmiddels overleden Chondronakos) door enkele nummers van hem te spelen die hijzelf 'al lang vergeten' was.