
Artikel in de Vriezer Post d.d. 1 juni 2011
Interview en artikel over Ano Kato in Difono
Het gerenommeerde Griekse muziekmagazine
Difono heeft middels een interview uitgebreid aandacht besteed aan alle
activiteiten van Ano Kato in Nederland en Griekenland.
Het
interview werd door Iraklis Oikonomou afgenomen in Utrecht. Samen met
Michiel Koperdraat van Ano Kato werd ook Tim Meeuws (vroeger zanger in Ano
Kato) geïnterviewd over zijn nieuwe cd en project van Nederlandstalige
Griekse songs.

woensdag
9 juli 2003
Ano Kato
Door Michiel ter Laan
VRIES - Wat hebben Griekenland en Vries met elkaar te maken? Op het eerste
gezicht niet veel. Toch zit er een landelijk bekende 'Griekse’ vereniging in
Vries, Ano Kato. De vereniging heeft het orkest Ano Kato en organiseert
verschillende workshops in de muziek.
Michiel Koperdraat,
zanger van het orkest en al sinds het begin actief bij Ano Kato kan helder
uitleggen wat de Griekse naam betekend. "Ano is boven en Kato onder. Op zijn
kop dus eigenlijk. Je kunt dit op verschillende manieren interpreteren,
bijvoorbeeld dat niet alles is zoals het normaal is. Griekse muziek is anders
dan de bekende Nederlandse en Westerse muziek." Ano Kato kiest speciaal
voor de Griekse muziek omdat de leden zich erg aangetrokken voelen tot
Griekenland, maar ook omdat de Griekse muziek nog raakvlak heeft met het westen.
"Griekenland ligt op de grens tussen oost en west," vertelt Michiel.
"De Griekse muziek is nog te volgen voor de westerling, Arabische muziek
met soms haast 'jankende' tonen is te moeilijk. Griekse muziek kan wél veel
Nederlanders boeien."
Griekse zanger
Ano Kato is opgericht in 1987, toen was er
ook een Griekse zanger deel van het orkest. Tegenwoordig zijn het alleen maar
Nederlanders met interesse voor Griekenland. In 1989 is Ano Kato een vereniging
geworden, op deze manier kan Ano Kato meer activiteiten ontplooien. "We treden
niet alleen op, we geven ook muziekworkshops," legt Michiel uit. "We geven
improvisatieworkshops of workshops om speeltechniek te verbeteren, allemaal voor
muzikanten. De mensen moeten al wel kunnen spelen, maar met onze workshops
krijgt men nieuwe ideeën over muziek." Improvisatie is heel erg belangrijk in
de Oosterse muziek. In de Westerse wereld zijn we eraan gewend om te spelen
vanaf bladmuziek. "Wij spelen niet vanaf bladmuziek, maar improviseren elke
keer. Zo klinkt de muziek elke keer anders. Afhankelijk van het gemoed van de
muzikant" zegt Michiel.
Gejank
Oosterse en ook Griekse
muziek wordt door sommige mensen ervaren als ´gejank´ en soms zelfs vals, maar
dit is te verklaren door dat er veel meer tonen gebruikt worden. ,,In het westen
kennen we alleen maar de twaalf tonen, in de Oosterse muziek zijn het er veel
meer. Hierdoor denken sommige mensen dat de muziek vals is, maar het zijn gewoon
andere tonen. Het ´gejank´ bestaat uit het kiezen van andere tonen, en is dus
zeker niet vals.”
Michiel is al van jongs
af aan bezig met muziek. "Vroeger draaiden mijn ouders al veel muziek van over
de grens,” zegt de muzikant. "Ik vond de Griekse muziek echt geweldig, ik
kreeg er toen al kippenvel van." Toch is Michiel zeker niet meteen begonnen met
Griekse muziek. "Eerst ben ik 18 jaar lang basgitarist geweest ik heb gewerkt
voor een theatergroep en gecomponeerd en gearrangeerd. Toen ik op een gegeven
moment lang in één voorstelling moest spelen beviel me dat niet meer. Ik wilde
andere dingen doen, uit dat wereldje. Uiteindelijk heb ik toen de stoute
schoenen aangetrokken, ben bouzouki gaan spelen, en is Ano Kato ontstaan. Nu kan
ik werken met Oosterse muziek - dat ligt me beter - en krijg ik de kans te doen
waar ik goed in ben."
Oosterse muziek
Ano Kato houdt zich dus
ook veel bezig met het organiseren van workshops en andere evenementen. In
september wordt 'Venster op het Oosten' georganiseerd, een weekend vol
Oosterse muziek. Het is georganiseerd door de Stichting Volksmuziek Nederland,
en Ano Kato geeft tijdens het weekend twee workshops. "In zo´n weekend kunnen
muzikanten kennis maken met andere muziekvormen," vertelt Michiel. "Zo kunnen
muzikanten die zich vast voelen zitten in de muziek weer een nieuwe weg inslaan.
Met improvisatie kan je meer van jezelf in de muziek stoppen, je hebt veel meer
vrijheid om te spelen wat je echt wilt."
Naast de workshops voor
volwassenen wil Ano Kato ook beginnen met workshops voor kinderen. Michiel vindt
het heel belangrijk dat kinderen kennis maken met muziek uit andere werelddelen.
"De multiculturele samenleving kan ook in de muziek tot uiting komen.
Buitenlandse kinderen maken vanzelf wel kennis met westerse muziek, maar
andersom is dit veel minder het geval. Het is leuk als jonge muzikantjes kennis
kunnen maken met bijzondere geluiden. Als ze jong zijn kunnen ze nog veel leren,
dus bijvoorbeeld ook het spelen in andere toon- en maatsoorten. Muziek kan ook
helpen bij de communicatie, kinderen die niet makkelijk met elkaar kunnen
praten, kunnen prima met elkaar muziek maken. Als we muziekdocenten ook kennis
kunnen laten maken met Oosterse muziek, moet dat lukken."
Idols
Naast Oosterse muziek is
Michiel ook zeker wel geïnteresseerd in andere muziekvormen. CD´s van moderne
popmuziek zijn niet in zijn collectie te vinden, maar hij luistert graag naar de
radio. Ook Idols heeft hij goed gevolgd. "Het is geweldig om dan op tv te zien
dat er zoveel jong talent rondloopt. Het moet een prachtige ervaring zijn om met
dat talent te mogen werken. Ik zing zelf ook al jaren, maar ik zou
waarschijnlijk nooit door de voorronde heenkomen. Het zou helemaal mooi zijn als
er ook een ´Idols´ komt voor muzikanten."
De toekomst ziet er voor
Ano Kato rooskleurig uit. Er zijn inmiddels twee leerorkesten opgericht die in
de toekomst de broertjes van Ano Kato kunnen worden. Het orkest treedt
regelmatig op tijdens besloten feesten en partijen, maar bijvoorbeeld ook
tijdens het Noorderzonfestival in Groningen op 26 augustus. Dan kan ook een
grotere groep mensen genieten van de vele vormen van de Griekse muziek. "Griekse muziek is heel breed,"
vertelt Michiel terwijl hij de verschillende
stijlen laat horen. "In de stad spelen mensen een ander soort muziek als in de
bergen, je hoort in de muziek waar het is gemaakt. Op de eilanden is de muziek
vrolijk en licht, in de bergen veel zwaarder."
Ano Kato speelt zelf ook met authentiek
Griekse instrumenten, de bekendste daarvan is de bouzouki, een soort luit die
een geluid voortbrengt dat iedereen kent van de sirtaki en meteen koppelt aan
Griekenland. In Nederland zijn ook een paar bouwers van Griekse instrumenten. Op
veel van deze instrumenten kunnen op een prachtige manier de Griekse ´glijdende´
tonen en bijzondere toonladders worden gespeeld.
Michiel
heeft enorm veel plezier in wat hij doet. Het spelen van Griekse muziek en het
les geven in speltechniek en improvisatie. Maar het is meer dan leuk volgens
Michiel. "De integratie van verschillende muzieksoorten is goed voor de
multiculturele samenleving. Ook wordt je als mens gewoon gelukkiger door muziek
te maken."
I
Tris Ano
Kato, Prótes Ichografísis
De Drie op z'n Kop, eerste opnamen
Door Yolanda Verbeek
Een prettige cd: de musici brengen duidelijk hun plezier tijdens het spel
over. Ik kreeg er bij beluistering zonder meer goede zin van.
Deze cd bevat de eerste opnamen - nu uitgebracht in beperkte oplage in
verband met het 15-jarig bestaan van de groep - vanuit de ontstaansperiode van
de groep Ano Kato, toen nog I Tris Ano Kato, bestaande uit Michiel Koperdraat
(bouzouki, baglamas), Andonis Moraïtis (bouzouki, baglamas, zang) en Jurrie
Eilers (gitaar).
In de zomer van 1987, een paar maanden na het ontstaan van de
groep, werden er in Assen opnamen gemaakt. In eigen beheer werden deze indertijd
op muziekcassette uitgegeven. Voor de liefhebber zijn deze opnamen nu op cd
uitgebracht. Authentiek materiaal zonder poespas, maar wel met humor hier en
daar.
Drents-Groningse
Perscombinatie / Kunstbijlage, 25-06-1999
Noordelijke Ano Kato klinkt heel Grieks
Wat
musici met oermuziek doen is bewonderenswaardig
Door
Jan Misdom
Michiel
en Michiel, Theo, Jurrie en Andy, niet bepaald voornamen die je bij een cd
met Griekse volksmuziek verwacht; die ook werkelijk zeer Grieks klinkt.
Maar niet alleen de cd van deze Noord-Nederlandse band klinkt
oorspronkelijk, ook de concerten vallen kennelijk dermate in de smaak dat
de bandleden van Ano Kato regelmatig worden uitgenodigd voor radio en tv.
En niet alleen in Nederland maar ook daarbuiten.
In Griekenland,
bijvoorbeeld.
|

|
Ruim tien jaar geleden werd Ano Kato opgericht door Michiel Koperdraat, de
huidige leadzanger en snaarinstrumentenbespeler. "Ano Kato heeft in de loop
der jaren nogal gewisseld qua bezetting. Een aantal jaren is het een pool van
zo’n acht muzikanten geweest. Maar meestal speelden we met z’n drieën of
z’n vieren. Ik vond het wel leuk die wisselende bezettingen. Daarnaast is Ano
Kato nooit een band geweest die veel repeteerde. Griekse muziek is niet zo
moeilijk. Als je er gevoel voor hebt vertelt het verhaal zichzelf. Er wordt veel
geïmproviseerd, dus kregen de concerten het karakter van een sessie. Het grote
nadeel was echter dat met al die mensen de continuïteit een beetje zoek
dreigde te raken. Toen zijn we met een kleinere kern doorgegaan."
Is er belangstelling voor Griekse
muziek in Nederland?
"Ja, en die groeit nog steeds. Wij worden in ieder geval voor steeds
leukere dingen gevraagd. We verzorgden de muziek bij de Teleac-cursus Nieuw
Grieks en we maakten met de NOS een documentaire over Rebetika, de Griekse
blues. Daarnaast traden we ook een aantal keer in Griekenland op voor radio en
tv."
Hoe
is bij jou de belangstelling voor Griekse muziek ontstaan?
"Mijn ouders hielden van
strijdmuziek en vooral van de muziek van Mikis Theodorakis. Ik zal een jaar of
tien geweest zijn en was tot tranen toe geroerd. Ik wist niet waarom, maar
vond het gewoon ontzettend mooi. Op m’n zevende zat ik al voor de radio te
wachten op dat liedje dat steeds sneller ging. Later heb ik begrepen dat het
de Syrtaki van het Trio Helenique was.
Dat is nu 35 jaar geleden."
Vonken
Maar de vonken sloegen pas echt over toen hij zelf naar Griekenland ging. In
die tijd speelde Michiel Koperdraat veel jazzrock. Hij was bassist bij de
voormalige muziektheatergroep Werk in Uitvoering. "Op Kreta zag die
Kretenzische lyra-spelers bezig op zo’n druppelvormig viooltje. Ze speelden
met net zoveel power als die jazzrockmuzikanten. Alleen het idioom was anders.
Het liedje was heel kort, maar met een lange improvisatie. Dat sprak me enorm
aan. Later kwam ik in de buurt van Athene op het vasteland terecht en daar
hoorde ik dat Griekse muziek voor iets anders staat dan Kretenzische muziek.
Maar de basis van de Griekse muziek is improvisatie. Daardoor klinkt een nummer
nooit twee keer hetzelfde. Een liedje wordt elke keer opnieuw vorm gegeven en
telkens wordt er opnieuw een ziel ingelegd. Daardoor kan een nummer langzamer
zijn en wel twee keer zo lang duren, bijvoorbeeld."
"Ik heb heel lang geaarzeld of ik deze muziek op een professionele
manier wilde gaan maken. Kijk, ik was professioneel bassist en zou dan over
moeten stappen op de bouzouki, een melodisch instrument - een Griekse
langhalsluit. Als je die
muziek serieus studeert, dan gaat de nostalgie er een beetje af. Dan is het geen
vakantie, maar gewoon hard werken."
Op de cd van Ano Kato klinkt voornamelijk Epirotische muziek, liederen uit
Epirus, een noordelijk woest berggebied gelegen tegen de Albanese en de
Macedonische grens. Het is zeer indringende muziek vandaar dat Ano Kato ook een
vijftal nummers van de Griekse eilanden, die veel lichter klinken, op deze
prachtige cd heeft gezet. En er komt geen bouzouki voor in deze muziek.
Hetgeen Ano Kato met deze oermuziek doet is bewonderenswaardig. Alles klinkt
natuurlijk en beheerst. En de improvisaties zijn ondanks of misschien wel
dankzij het gebruik van zo weinig noten en akkoorden opvallend boeiend. Vooral
het spel van klarinettist Theo van Halen is een openbaring. Met zijn prachtige
beheersing van het glissando en smaakvol gebruik van het vibrato houdt hij een
verleidelijk pleidooi voor deze muziek waar maar weinigen weerstand aan zullen
kunnen bieden.
Ano
Kato
Door Renze de Vries
De Groninger groep Ano Kato mag zich rekenen tot de
voorhoede van de door niet-Grieken beoefende Griekse muziek in Nederland. Ze
stelde bijvoorbeeld een wat andere visie op het Griekse cultuurgoed aan de orde
dan de bekende syrtaki-‘toeristenmuziek’, hoewel de eerste cd, met Griekse
stadsmuziek, daar nog wel naar verwees.
Op de recente, tweede cd zijn de bakens
echter ingrijpend verzet. Niet alleen door de bezetting, met klarinet en viool
naast de snaarinstrumenten, maar vooral ook door het andere repertoire dat
daarmee onder bereik kwam: muziek uit Epirus en de Griekse eilanden. Dit is
inderdaad andere koek, met een ongekende emotionele lading. De muziek uit Epirus
behoort tot het meest melancholieke, zo niet treurigste hoofdstuk van de
wereldmuziek en de klarinettist van Ano Kato, Theo van Halen, laat dat in zijn zware toon perfect horen. De verwijzing naar de blues klopt
hier voor 100%. Bovendien zijn de liedteksten, en de vitale vertalingen van Hero
Hokwerda, weer zeer de moeite waard.
Drents-Groningse Perscombinatie, 28-06-1999
Ano Kato weet de weg in Epirus
Door
Jan Misdom
Gebeurtenis: ‘Kerels uit den vreemde’, cd-presentatie en concert met
Griekse volksmuziek door Ano Kato. Tijd en plaats: zondag 27 juni 1999, café De
Sleutel, Groningen.
Bij Griekse volksmuziek denkt menigeen in eerste instantie aan de Syrtaki,
het opzwepende dansnummer met een hoog machogehalte of aan de stralende klanken
van de bouzouki, het Griekse tokkelinstrument wier aanstekelijk geluid niet in
de laatste plaats door de populaire muziek van Mikis Theodorakis wereldwijd
bekend is geworden. Dat Griekse volksmuziek heel anders kan klinken werd
duidelijk tijdens het concert, annex cd-presentatie, genaamd Kerels
uit den vreemde door de vijfkoppige, uit NoordNederland afkomstige band
Ano Kato. De muziek uit Epirus, een tegen de Albanese grens gelegen berggebied,
die de hoofdmoot vormde van het concert bleek een zeer ingehouden, melancholiek
en enigszins bezwerend karakter te hebben. ‘Het is het toppunt van genot om je
zo intens zielig te kunnen voelen’ leken de musici het massaal opgekomen
publiek te willen vertellen. En inderdaad, de mooiste blues is de meest
verdrietige en ook de hoogtepunten bij de grote klassieken gaan vrijwel zonder
uitzondering hand in hand met gevoelens van smart en onvervuld verlangen.
Een
van de aantrekkelijke kanten van de Epirotische muziek is de overzichtelijkheid
ervan. De musici kunnen zich niet verschuilen achter een indrukwekkende
stortvloed van noten en complexe harmonische structuren. De liederen zijn
opgebouwd uit reeksen van hooguit vijf tonen, opgesmukt met een enkele
samenklank of een luttel aantal akkoorden waarop naar hartelust geïmproviseerd
kan worden. Je moet een voortreffelijk muzikaal verteller zijn om met zo weinig
middelen de spanning vast te kunnen houden. En voor degenen die openstonden voor
de vrijwel ononderbroken aaneenrijging van menselijk leed bleek Ano Kato het
juiste medium.
Trad Magazine - musiques
traditionnelles nr. 69, januari/februari 2000
(Frans volks- en wereldmuziek tijdschrift)
Ano Kato, Levendes
apo to xena
Categorie “Oost”
Door Claude
Ribouillault
Vijf Nederlandse muzikanten die muziek spelen van de eilanden in de Egeïsche
Zee en uit de bergachtige regio Noord-Epirus, het is een paradox. Wat er vooral
verbazingwekkend aan is, is dat het niet gaat om een simpele beïnvloeding. De
groep vertolkt deze muziek, waarin zang, viool en klarinet overheersen tegen een
achtergrond van tokkelinstrumenten en percussie, met een getrouwheid en een
diepgaand respect en met een innerlijke beleving die uitermate authentiek
aandoet.
De discussie over of dat wel gerechtvaardigd is [bedoeld wordt dat
buitenlanders die muziek vertolken], zal waarschijnlijk nooit verstommen. Maar
ten eerste doet iedereen wat hij wil en alleen luisterend kan men proberen een
oordeel te vormen. En ten tweede, als het goed gedaan is, mooi en coherent, dan
is die kwestie normaalgesproken niet meer aan de orde. Dat laatste is hier het
geval. Het was een begaafde Engelsman die me de muziek uit Macedonië liet
ontdekken, zoals een andere Engelsman veel heeft gedaan voor de erkenning van de
Kretenzische muziek, door die uit te voeren...
Teksten in het Nederlands, Grieks en Engels. Een goede manier om het
repertoire uit de oostelijke Balkanlanden beter te leren kennen.
Levendes apo ta xena
Ano Kato Pan 181CD
Door Chris Williams
Ano
Kato - Levendes apo ta xena is a group of Dutch musicians.
Here
they perform songs from Epirus and the Greek islands.
Theo Van Halen plays delightful clarinet, It takes courage to tackle a piece as
emblematic to Epirotic (and Peloponnesian) traditions as Itia, but he does it very successfully and also brings an unusual
delicacy of phrasing to this and other pieces. At other times he lets rip with
gutsy solos, particularly on the fifth track.
The clarinet
is complemented by Michiel van der Meulen on violin. This is less prominent
overall than the clarinet although it is more to the fore on the island songs
such as Armenaki. There is nice moment
in Petra o dolios
tha yiriso where they blend seamlessly in a jointly executed solo. Michiel
Koperdraat and Jurrie Eilers successfully render the very different vocal styles
involved, and Andy Leeming provides solid percussion on the tambourine and
darbouka.
Michiel Koperdraat also plays a neat santouri solo on O
ilios vasilevei. The record closes with a full two minutes of the chirping
of an unnamed cicada.
Anyone performing music
from outside his/her culture is immediately subjected to scrutiny and it is
pleasing to report that Ano Kato make a very good job of it indeed. Moreover
they add a layer of freshness and delicacy that make these valuable
interpretations in their own right, not just highly competent versions of
traditional pieces.
New Folk Sounds 65,
oktober/november 1999
ANO
KATO Levendes apo ta xena
Door Hans van Deelen
Met Levendes
apo ta xena (Kerels uit den vreemde) brengt de in de provincie Groningen
gevestigde groep Ano Kato haar tweede cd uit. De groep is uitgebreid tot een
vijfmansformatie, waarbij viool en klarinet hun intrede deden. Deze verbreding
van het groepsgeluid is zeer welkom.
Het gevaar van de eerste cd zat in de
relatieve eenvormigheid. Niet alleen het geluid, maar ook het repertoire heeft
een verbreding gekregen. Stonden op de eerste cd voornamelijk rebètika en laïká
liederen, nu is er ook dhimotika (regionale muziek, bijvoorbeeld van de Egeïsche
eilanden, waarin de viool bepalend is) en epirotika (uit het noordelijk
berggebied Epirus, met de klarinet in de hoofdrol). Het grootste deel van de
gebrachte liederen is traditioneel. Drie maal werden verschillende liederen
zonder problemen aan
elkaar geplakt.
Onbereikbare liefdes, verbroken
relaties, heimwee, vervreemding. Geen vrolijke boel dus. Maar wel indringend en
meeslepend. Ano Kato musiceert volwassen. Strak, punctueel, gedreven en toch met
een zekere losheid. Benieuwd hoever de groep het schopt met deze overtuigende
schijf.
|